(ตอน 3)
ข้าวพื้นบ้านกับการแปรรูป
ความหลากหลายของสายพันธุ์ข้าว และคุณสมบัติเฉพาะของข้าวพื้นบ้านแต่ละสายพันธุ์ส่งผลสืบเนื่องมาสู่ความหลากหลายของอาหารด้วย การนำข้าวพื้นบ้านมาแปรรูปเป็นอาหารชนิดอื่น ทั้งเพื่อการถนอมอาหาร การเพิ่มรสชาติและรูปแบบในการบริโภคให้หลากหลายขึ้นรวมทั้งเป็นการฟื้นฟูภูมิปัญญาเกี่ยวกับการแปรรูปข้าวของชุมชนด้วย เช่น
การทำขนมจากข้าวพื้นบ้าน การแปรรูปในสมัยก่อนนั้น ไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อการบริโภคในชีวิตประจำวัน แต่มีการแปรรูปเฉพาะในโอกาสพิเศษเท่านั้น การเลือกข้าวแต่ละสายพันธุ์ก็มีความสัมพันธ์กับการทำขนมหรือใช้ในงานบุญหรือพิธีกรรมต่างๆ เช่น การทำข้าวจี่ การทำขนมจีน ข้าวต้มในงานบุญ เพื่อเอาไปทำบุญที่วัดและแบ่งปันญาติ ตัวอย่างการแปรรูปข้าวพื้นบ้าน เช่น ข้าวเจ้าแดงแปรรูปเป็นขนมจีน ข้าวเหนียวขี้ตมใหญ่